2016´da bölgesel kalkınmayı artıracak ciddi teşviklerle büyük heyecan yaratan ?cazibe merkezi´ programı, ocak ayında ?6. bölge teşvikleriyle´ yeniden düzenlendi. Yeni programa yatırımcı daha az ilgili, illerden ise ?acele edin´ çağrısı geliyor.
Bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırmak amacıyla istihdam ve üretimi destekleyici adımlar atan ?cazibe merkezleri´ programının yeniden düzenlenmesinin ardından yatırımcılar yeni bir hazırlık sürecine girdi. Özellikle bölgelerarası gelişmişlik farklarını azaltmak için önemli görülen teşvik sisteminde artık geliştirilmiş 6. bölge teşvikleri uygulanacak. Ayrıca programın Ekonomi Bakanlığı tarafından yürütülmesine karar verildi.
?Cazibe merkezleri´ adı verilen ve 2016 yılı sonunda temeli atılan teşvik programı, yatırımcılar için büyük heyecan yaratmıştı. Kapsamı içinde olan 23 ilde (Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van) yatırımcılar harekete geçmiş ancak aradan geçen 1.5 yılda başvurular sonuçlanmamıştı. Konuyla ilgili olarak konuştuğumuz bölgelerde yatırımcıların, daha önce de faydalanabildikleri 6. bölge teşvikleriyle ?sınırlandırılan´ programa daha az talepte bulunduğu görülüyor. ?Cazibe merkezi´ olan 23 il ise yeni sistemin ?hızla´ uygulanmasını bekliyor.
?Gözden geçiriyorlar´
Cazibe merkezleri programına duyulan yatırımcı heycanının azaldığını belirten Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva, ?Yatırımcı gözden geçirmeye başladı. Çünkü 6. bölge teşviklerinden daha önce de pek çok şehirde yararlanabiliyordu? ifadelerini kullandı. Takva, yeni düzenlemede başta finansman kaynakları olmak üzere son şeklinin verilerek, kısa sürede çalışmalara başlanması önerisinde bulundu. Van´ın önceki teşvik sistemi ile 2 milyar lira yatırım değeri olan 200´ün üzerinde yatırım talebi aldığını hatırlatan Takva, ?10 binlerce istihdam taahhüdü vardı. Yine hayata geçecek yatırımlar olacaktır ama çok az olur. İlk haliyle bir an önce hayata geçmiş olsaydı ülke ve bölgesel ekonomi adına çok iyi gelişmeler yaşanırdı? değerlendirmesinde bulundu.
?Yatırım, göçü engeller´
Ardahan ili cazibe merkezleri kapsamında olan 23 il arasında en az talebi alanlardan. Ardahan Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Çetin Demirci, bu nedenle daha önce bölgesel değil, illere yönelik teşvik verilmesini talep ettiklerini söyledi. Demirci, ?Malatya ile, Erzurum ile, Elazığ ile aynı kapsamda olunca yatırım Ardahan´a değil diğer illere gidiyor. Ancak yine de cazibe merkezleriyle birlikte 27 yatırım talebi almıştık. Bölgenin şu anda da bir umudu var. Program bir an önce hayata geçerse az da olsa biz de faydalanabiliriz. En fazla göç veren iller arasındayız. Gençlerimiz burada kalmıyor. Göçü de engelleyecek önemli yatırımlara ve teşviklere ihtiyacımız var? diye konuştu.
?Zaman teşvikten önemli´
Gümüşhane Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı İsmail Akçay, cazibe merkezleri programının ?gecikerek´ yeniden düzenlendiğini anlatırken, hızla uygulama genelgelerinin çıkarılması gerektiğini ifade etti. Yeni düzenlemede teşviklerin ?sınırlandırıldığını´ kaydeden Akçay, ?İlk programda devlet teşvikleri gerçekten yatırımcıyı uçuracak teşviklerdi. Bu program açıklandıktan sonra ülke pek çok zor durumdan geçti. Şu anda yeniden düzenlenmiş oldu. Kısmen daha az yatırım hayata geçecektir. Ancak şu anda teşvikten de önemli olan şey zaman. Zaman kaybı yaşanmadan bir iki ay içinde net uygulama yönetmelikleriyle yatırımcı uzaklaşmadan uygulanmalı? dedi.
9 milyar TL´lik talep gelmişti
Cazibe merkezleri kapsamında bulunan Malatya, bu süreçte en çok talebi alan illerden oldu. Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Hasan Hüseyin Erkoç, teşvik sistemi değişmeden önce Malatya´nın 9 milyar lira yatırım değerinde, 40 binden fazla kişiye istihdam oluşturacak 336 adet proje talebi aldığını vurguladı. Malatya´nın daha önce teşvikler kapsamında 6. bölgeye dahil edildiğini hatırlatan Erkoç, cazibe merkezleri programıyla yeni pek çok sektörden de talep aldıklarını, özellikle katma değeri yüksek olan ürünlerin tesisleri için öncelikli olarak çalışmalar yaptıklarını söyledi. Erkoç, ?İlimizde bir cam fabrikası hayata geçti, bir gaz beton tesisi yapılıyor. Malatya, altyapı olarak yatırımlara en uygun illerden. Ciddi talep alıyoruz. Hatta bunları karşılamak için yer tahsisi yaptığımız meslek lisesi üniversitenin katkılarıyla hayata geçiriliyor. Ara elaman açığını kapatmayı istiyoruz. Ancak hepsinden önce yatırımcının heyecanı kaçmadan bu programın aciliyetle uygulanmasını istiyoruz? dedi.
